สุขภาพฟันและช่องปากของผู้สูงวัยเป็นเรื่องใกล้ตัว จึงเป็นเรื่องที่ต้องใส่ใจเพื่อให้มีสุขภาพฟันที่ดียาวนาน เพราะปากและฟันที่สะอาดจะช่วยให้ผู้สูงอายุรู้สึกสบายและไม่เจ็บปวด ไม่มีกลิ่นปาก กินอาหารได้ตามปกติ ลดความเสี่ยงที่จะติดเชื้อ ไม่ต้องกังวลในการเข้าสังคมและส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีและมีความสุขมากขึ้นค่ะ
ปัญหาสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ
- ฟันผุและรากฟันผุ เกิดได้จากการมีช่องปากแห้ง การใส่ฟันปลอมชนิดถอดได้บางส่วน การมีอนามัยช่องปากไม่ดีเพราะความเจ็บป่วยของโรคทางร่างกาย
- โรคปริทันต์ เกิดได้จากโรคเหงือกอักเสบเรื้อรัง ลุกลามเป็นโรคปริทันต์อักเสบ มีผลไปถึงเอ็นยึดฟันและกระดูกเบ้าฟัน ทำให้ฟันโยก
- ฟันสึก ฟันสึกในฟันกราม เกิดจากเคี้ยวอาหารแข็ง หรือกินอาหารที่มีความเป็นกรดสูงบ่อย ๆ หรือใช้เฉพาะบริเวณนั้นเคี้ยวอาหารอย่างต่อเนื่อง ฟันสึกบริเวณด้านข้างแก้มตรงคอฟัน จากการแปรงฟันด้วยแปรงขนแข็งและแปรงผิดวิธีแบบถูไปมา
- น้ำลายแห้ง เกิดได้จากการรับประทานยารักษาหลายชนิดเป็นเวลานาน ทำให้เคี้ยว กลืน พูดลำบาก เสี่ยงต่อการเกิดฟันผุหรืออาจพบการติดเชื้อรา และปวดแสบปวดร้อนในปาก
- แผลและมะเร็งช่องปาก
- แผลในช่องปาก เช่น แผลร้อนใน บาดเจ็บจากฟันปลอม แผลอักเสบมุมปาก ซึ่งเกิดจากการสูญเสียฟันหลังหลาย ๆ ซี่ หรือฟันสึกมาก ๆ หรือการใส่ฟันปลอมไม่ถูกต้อง
- มะเร็งช่องปาก เกิดจากการอักเสบเรื้อรังร่วมกับการระคายเคืองที่เกิดขึ้นซ้ำ ๆ นาน ๆ อาจเกิดจากฟันแหลมคม ฟันปลอมที่ทำให้ระคายเคือง การกินหมากพลู อมยาฉุน สูบบุหรี่
การดูแลสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ
- การทำความสะอาดฟันและช่องปาก
- ควรเลือกแปรงสีฟัน ไม่เล็กหรือใหญ่เกินไปเมื่อเทียบกับขนาดช่องปาก มีขนแปรงที่นิ่มและปลายมน อายุการใช้งาน 2 – 3 เดือน วิธีแปรงฟัน ควรแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เช้าและก่อนนอน ร่วมกับการใช้ยาสีฟันชนิดครีมที่ผสมฟลูออไรด์
- ควรเลือกแปรงสีฟัน ไม่เล็กหรือใหญ่เกินไปเมื่อเทียบกับขนาดช่องปาก มีขนแปรงที่นิ่มและปลายมน อายุการใช้งาน 2 – 3 เดือน วิธีแปรงฟัน ควรแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง เช้าและก่อนนอน ร่วมกับการใช้ยาสีฟันชนิดครีมที่ผสมฟลูออไรด์
- การทำความสะอาดฟันปลอม
- ฟันปลอมชนิดถอดได้ ควรถอดทำความสะอาดหลังรับประทานอาหารทุกมื้อ โดยใช้แปรงสีฟันขนอ่อนกับน้ำสบู่ แล้วล้างด้วยน้ำสะอาด และเมื่อเข้านอนเอาฟันปลอมแช่น้ำไว้เสมอ เพื่อไม่ให้ฟันปลอมแตกหรือแห้ง
- ฟันปลอมชนิดติดแน่น ควรใช้ไหมขัดฟันสอดเข้าทำความสะอาดใต้ฟันปลอมและขอบเหงือกหลังรับประทานอาหาร
- การเลือกรับประทานอาหาร
- อาหารจำพวกโปรตีนที่ย่อยง่าย รวมไปถึงผักและผลไม้ที่มีกากใยสูง รสชาติไม่หวานมาก
- ลดอาหารที่นิ่มละเอียดมาก ๆ หรือเหนียวติดฟัน หรือแข็ง เพราะจะเกิดการตกค้างและทำความสะอาดยาก โดยเฉพาะผู้ที่ใส่ฟันปลอมต้องระวังเป็นพิเศษ
- ลดอาหารเปรี้ยวจัดและพวกน้ำอัดลม เพราะมีกรดทำให้ฟันสึกกร่อนได้