การตรวจแมมโมแกรมเป็นเครื่องมือสำคัญในการคัดกรองและวินิจฉัยมะเร็งเต้านม โดยแพทย์จะใช้ระบบ BI-RADS (Breast Imaging-Reporting and Data System) เพื่อแบ่งระดับความผิดปกติของผลตรวจ ซึ่งช่วยให้สามารถวางแผนการดูแลสุขภาพเต้านมได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

โดยผล BI-RADS แต่ละระดับ สามารถแปลความหมาย และมีคำแนะนำได้ดังนี้

ผล BI-RADS	ความหมาย	โอกาสเสี่ยงเป็นมะเร็งเต้านม	คำแนะนำ
BI-RADS 1	ตรวจไม่พบความผิดปกติ	0%	แนะนำให้ตรวจคัดกรองปีละ 1 ครั้ง
BI-RADS 2	ตรวจพบสิ่งที่มีได้ตามปกติธรรมชาติในเต้านม	0%	แนะนำให้ตรวจคัดกรองปีละ 1 ครั้ง
BI-RADS 3	ตรวจพบสิ่งที่คาดว่าน่าจะปกติที่พบได้ในเต้านม	0–2%	ตรวจติดตามทุกๆ 6 เดือนจนครบ 2 ปี
BI-RADS 4	ตรวจพบสิ่งที่สงสัยว่าผิดปกติ	2–95%	เจาะชิ้นเนื้อ เพื่อตรวจพิสูจน์
BI-RADS 5	ตรวจพบสิ่งที่สงสัยว่าผิดปกติ	>=95%	เจาะชิ้นเนื้อ เพื่อตรวจพิสูจน์

ทำไมการแปลผล BI-RADS จึงสำคัญ?

1. ช่วยประเมินความเสี่ยง – ระบบ BI-RADS ช่วยระบุโอกาสที่ก้อนเนื้อผิดปกติจะเป็นมะเร็ง ทำให้สามารถวางแผนการตรวจติดตามหรือการรักษาได้อย่างเหมาะสม
2. ลดความวิตกกังวลโดยไม่จำเป็น – สำหรับผู้ที่ได้รับผล BI-RADS 1 หรือ 2 ซึ่งหมายถึงไม่พบความผิดปกติ หรือพบสิ่งที่ไม่ใช่มะเร็ง การทราบผลที่แน่นอนจะช่วยให้มั่นใจในสุขภาพของตนเอง
3. การเฝ้าระวังและติดตามผล – หากผลตรวจอยู่ในระดับ BI-RADS 3 (พบสิ่งที่คาดว่าเป็นปกติ) ควรได้รับการตรวจติดตามทุก 6 เดือนเพื่อตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงของก้อนเนื้อ
4. วางแผนการตรวจชิ้นเนื้อและรักษา – สำหรับผู้ที่มีผล BI-RADS 4 หรือ 5 ซึ่งมีความเสี่ยงสูง จำเป็นต้องตรวจเพิ่มเติม เช่น การเจาะชิ้นเนื้อ เพื่อยืนยันผลและกำหนดแนวทางรักษาต่อไป

ข้อแนะนำในการดูแลสุขภาพเต้านม

• ตรวจคัดกรองแมมโมแกรมเป็นประจำ – แนะนำให้ผู้หญิงที่มีอายุ 35 ปีขึ้นไป ควรตรวจทุกปี
• หมั่นสังเกตความผิดปกติของเต้านม – หากพบก้อนเนื้อ ผิวหนังเปลี่ยนแปลง หรือมีของเหลวไหลออกจากหัวนม ควรพบแพทย์ทันที
• ปรึกษาแพทย์เมื่อมีความเสี่ยงสูง – หากมีประวัติครอบครัวเป็นมะเร็งเต้านม ควรตรวจคัดกรองเร็วขึ้นหรือพิจารณาการตรวจพันธุกรรม

การแปลผล BI-RADS อย่างถูกต้องและการติดตามผลอย่างเหมาะสม สามารถช่วยให้ตรวจพบมะเร็งเต้านมในระยะเริ่มต้น ซึ่งจะช่วยเพิ่มโอกาสในการรักษาให้หายขาดและลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคนี้ได้